حکم صیغه موقت دختر باکره بدون اذن ولی

ازدواج موقت نکاحی است که مشروط به ذکر مدت معین و مهر معین است و در آن ارث بردن و پرداخت نفقه نیست، ولی زوجین می توانند ارث بردن و پرداخت نفقه را از راه “شرط ضمن عقد” تثبیت نمایند. از ویژگیهای دیگر متعه، عدم نیاز به طلاق است، زیرا با پایان یافتن مدت و یا بذل و بخشش آن، علقه زوجیت قطع می شود. برای این نکاح نیز عده وجود دارد و آن دو حیض کامل است و اولاد این علقه مانند فرزندان نکاح دائم از تمام مزایای حقوقی برخوردارند. (1)بیشتر فقها اذن پدر را برای ازدواج موقت با دختر باکره شرط میدانند. (2) براساس فتوای این‏ فقها اگر دختر باکره‏ای بدون اذن ولی به عقد موقت مردی درآید، این عقد باطل است و نسبت به دختر احکام زوجیت بار نیمی شود، مگر این که مجدداً با اذن پدرش او را به عقد خود درآورد.(3)بعضی از فقها اذن ولی را در عقد موقت دختر باکره شرط نمی دانند و اذن و نظر موافق خود دختر باکره را کافی می دانند، اگر چه احتیاط مستحب می دانند که از ولی دختر باکره اذن گرفته شود.(4) براساس فتوای این فقها اگر دختر باکره ای بدون اذن ولی به عقد موقت مردی در آید، این عقد موقت صحیح است و احکام زوجیت موقت بر آن بار می شود.در ازدواج دائم یا موقت باید صیغه خوانده شود و تنها راضی بودن زن و مرد کافی نیست و صیغه عقد را خود زن و مرد می خوانند یا دیگری را وکیل می کنند که از طرف آن ها بخواند.(5)اگر خود زن و مرد بخواهند صیغه عقد موقت را بخوانند، بعد از آن که مدت و مقدار مهر را معین کردند، چنانچه زن بگوید: “زوجتک نفسی فی المده المعلومه علی المهر المعلوم” بعد بدون فاصله بگوید “قبلت هکدا” صحیح است. اگر دیگری را وکیل کنند و اول وکیل زن به وکیل مرد بگوید: “زوجت موکلتی موکلک فی المده المعلومه علی المهر المعلوم” پس بدون فاصله وکیل مرد بگوید: “قبل لموکلی هکذا” صحیح می باشد. (6)اما درخصوص این که آیا عقد موقت معاطاتی هم می شود یا نه، می توان این گونه جواب داد که همه فقها (چه در عقد دائم و چه در عقد موقت) اجرای صیغه عقد را شرط میدانند و تنها رضایت زن و مرد را برای تحقق عقد کافی نمیدانند (7)و همه اتفاق نظر دارند که عقد (چه دائم و چه موقت) معاطاتی نمی شود و باید حتماً صیغه عقد اجرا شود. اگر به زبان عربی آشنا نیستند، می توانند به زبان فارسی یا ترکی و یا هر زبانی صیغه عقد را بخوانند، ولی باید الفاظی را بگویند که معنای همان صیغه عربی را بفهماند،(8) مثلاً زن می گوید: من‏ خودم را در مدت معین (که از قبل در صحبت تعیین شده) و در مقابل مهر معین (که تعیین شده) به ازدواج تو درمیآورم. و مرد می گوید که: ازدواج را با این شرط پذیرفتم. به فتوای رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه‏ای، ازدواج معاطاتی مشروع نیست(9) و به فتوای ایشان با تمکن از اجرای عقد به صیغه عربی، اجرای عقد به غیر عربی کفایت نمی کند. (10)

پی نوشت ها:

1٫ حسین کریمی، خیمه عفاف، ص 22٫ 2٫ برای آگاهی بیشتر ر. ک به: توضیح المسائل مراجع، ج 2، ص 387، مسأله 2376؛ استفتاءآت جدید، آیت الله تبریزی، ص 33، سؤال 1481؛ استفتائات آیت الله فاضل لنکرانی، ج 1، 436، س 1546؛ استفتائات، آیت الله مکارم، ج 2، ص 318، س 913٫ 3٫آیت الله تبریزی، استفتائات جدید، ص 333، سؤال 1481٫4٫ آیت الله گلپایگانی(ره) مجمع المسائل، ج4، ص 305، س 843٫5٫ توضیح المسائل مراجع، ج2، ص 380، مسئله 2363٫6٫ توضیح المسائل مراجع، ج2، ص 382، مسئله 2369٫7٫ همان، ص 380، مسئله 2363٫8٫ همان، ص 384 و 385٫9٫ همان، ص 447، احکام الزواج و ما یناسب المقام.10٫ همان، ص 450، احکام الزواج و ما یناسب المقام.